Η επίσκεψη στη Ρουμανία
(Transnational meeting)
ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ: ΒΡΑΪΛΑ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ
Η πρώτη συνάντηση των εμπλεκομένων χωρών πραγματοποιήθηκε στην πόλη Βραΐλα της Ρουμανίας στο Scoala Gimnaziala Mihu Dragomir με τους εκπαιδευτικούς Παπαναγιώτου Αθηνά και Μαράκη Ελένη να εκπροσωπούν το σχολείο. Εκεί έγινε η πρώτη επαφή ανάμεσα στους εταίρους και καθορίστηκαν οι εργασίες για τις επόμενες φάσεις του προγράμματος. Η υποδοχή που μας επιφύλαξε η φιλοξενούσα χώρα ήταν θερμή ενώ εντύπωση μας έκανε η πολύ καλή οργάνωση του σχολείου. Οι καθηγητές είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε ιδέες, να εκφράσουμε προβληματισμούς για θέματα εκπαιδευτικού περιεχομένου και να πειραματιστούμε σε νέες παιδαγωγικές μεθόδους.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στην πόλη είχαμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε στο ιστορικό της κέντρο και να γνωρίσουμε την ιστορία της. Το παλιό κέντρο της πόλης έχει πολλά κτίρια του 19ου αιώνα, κάποια από αυτά πλήρως αποκαταστημένα. Τα πιο σημαντικά μνημεία είναι η Ελληνική Εκκλησία του Ευαγγελισμού που χτίστηκε το 1863 από την ελληνική κοινότητα, η Εκκλησία Sfintii Arhangheli, πρώην τζαμί κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας (μέχρι το 1831) και η Εκκλησία Sfântul Nicolae. Στολίδι για την πόλη αποτελεί το θέατρο Maria Filoti με πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα, για το οποίο είχαμε την τύχη να ενημερωθούμε από το διευθυντή του. Περάσαμε επίσης από την παλιά ελληνική συνοικία και επισκεφθήκαμε τα σπίτια που γεννήθηκαν και έζησαν ο ποιητής μας Ανδρέας Εμπειρίκος, ο επίσης συμπατριώτης μας συνθέτης Γιάννης Ξενάκης, καθώς και το μουσείο του ομογενή λογοτέχνη Παναίτ Ιστράτι, στενού φίλου του Νίκου Καζαντζάκη. Επιπλέον ξεχωριστής ομορφιάς τοποθεσία αποτελεί ο Δημοτικός Κήπος, ένα πάρκο που βρίσκεται πάνω από την όχθη του Δούναβη, με θέα στον ποταμό και στα Όρη Μάτσιν.
Ενθουσιασμό και συγκίνηση μας προκάλεσε η συνάντηση στη Δημοτική Βιβλιοθήκη με εκπροσώπους της ελληνικής και ρωσικής μειονότητας, που είχαν οργανώσει οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί από το ρουμανικό σχολείο. Ελληνικό και ρωσικό χορευτικό συγκρότημα από παιδιά χόρεψε για μας ενώ στο τέλος απολαύσαμε και ρουμανικούς χορούς .
Επιστρέψαμε γεμάτοι εικόνες και πολύ ευχαριστημένοι από την εκεί παραμονή μας ελπίζοντας οι δεσμοί φιλίας που δημιουργήσαμε να μείνουν διαχρονικοί.
Η επόμενη επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί στο Πόζναν της Πολωνίας στις 28 Νοεμβρίου με μαθητές μας αυτή τη φορά που θα έχουν την ευκαιρία να φιλοξενηθούν από οικογένειες παιδιών του εκεί σχολείου.
Η ελληνική παροικία στη Βραΐλα της Ρουμανίας
Όπως θα’ γινε αντιληπτό, η πόλη αυτή για μας τους Έλληνες είχε ιδιαίτερη σημασία καθώς ήταν πόλη με έντονη την παρουσία του ελληνικού στοιχείου. Η Βραΐλα είναι παραδουνάβια πόλη στη βορειοανατολική Βλαχία, κοντά στο Γαλάτσι. Η προνομιακή θέση της την κατέστησε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αξιόλογο ναυτιλιακό και εμπορικό κέντρο με πληθυσμό να φτάνει στους 56.000 περίπου με τους Έλληνες να αποτελούν το 10%.
Ο τομέας που κυρίως αναπτύχθηκε ήταν η αλευροβιομηχανία με κυρίαρχη την ελληνική παρουσία. Χαρακτηριστικά, από τους πέντε σύγχρονους μύλους της πόλης οι τέσσερις ήταν ελληνικοί, εκσυγχρονισμένοι με προσανατολισμό στις εξαγωγές. Στη Βραΐλα επίσης συστάθηκαν πολλοί ελληνικοί σύλλογοι, κυρίως φιλεκπαιδευτικοί και φιλανθρωπικοί ενώ λειτουργούσε ένα από τα πιο δραστήρια ελληνικά τυπογραφεία της Ρουμανίας. Η ελληνική εμπορική δραστηριότητα συνέχισε να παραμένει διόλου ευκαταφρόνητη έως και τις αρχές του 19ου αιώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 1913,όταν σε μια επίσκεψή του ο Ελευθέριος Βενιζέλος αντικρίζοντας τα καράβια στο λιμάνι της πόλης με τις ελληνικές σημαίες είπε ότι «τόσα πολλά δεν είχε δει ούτε στο Πειραιά».
Την περίοδο 1950—1951 επέρχεται ο μαρασμός της ελληνικής παροικίας, όταν 50% περίπου των Ελλήνων θα προτιμήσει να εγκαταλείψει την πόλη εξαιτίας της αλλαγής του καθεστώτος. Σήμερα, η ελληνική κοινότητα αριθμεί 2.000 ομογενείς, τρίτης και τέταρτης γενιάς που προσπαθούν να κρατήσουν τα ελληνικά έθιμα και παραδόσεις. Μικρό δείγμα της συμβολής του Ελληνισμού στη Ρουμανία γενικά είναι η επιθυμία των νέων Ρουμάνων να μάθουν την ελληνική γλώσσα και ιστορία. Και η διάθεση των ρουμανικών πανεπιστημίων να στηρίξουν αυτήν την τάση δείχνει τη σημασία που έχει ο Ελληνικός πολιτισμός για την παράδοση και την κουλτούρα αυτής της χώρας.
Η πρώτη συνάντηση των εμπλεκομένων χωρών πραγματοποιήθηκε στην πόλη Βραΐλα της Ρουμανίας στο Scoala Gimnaziala Mihu Dragomir με τους εκπαιδευτικούς Παπαναγιώτου Αθηνά και Μαράκη Ελένη να εκπροσωπούν το σχολείο. Εκεί έγινε η πρώτη επαφή ανάμεσα στους εταίρους και καθορίστηκαν οι εργασίες για τις επόμενες φάσεις του προγράμματος. Η υποδοχή που μας επιφύλαξε η φιλοξενούσα χώρα ήταν θερμή ενώ εντύπωση μας έκανε η πολύ καλή οργάνωση του σχολείου. Οι καθηγητές είχαμε την ευκαιρία να ανταλλάξουμε ιδέες, να εκφράσουμε προβληματισμούς για θέματα εκπαιδευτικού περιεχομένου και να πειραματιστούμε σε νέες παιδαγωγικές μεθόδους.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής μας στην πόλη είχαμε την ευκαιρία να ξεναγηθούμε στο ιστορικό της κέντρο και να γνωρίσουμε την ιστορία της. Το παλιό κέντρο της πόλης έχει πολλά κτίρια του 19ου αιώνα, κάποια από αυτά πλήρως αποκαταστημένα. Τα πιο σημαντικά μνημεία είναι η Ελληνική Εκκλησία του Ευαγγελισμού που χτίστηκε το 1863 από την ελληνική κοινότητα, η Εκκλησία Sfintii Arhangheli, πρώην τζαμί κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας (μέχρι το 1831) και η Εκκλησία Sfântul Nicolae. Στολίδι για την πόλη αποτελεί το θέατρο Maria Filoti με πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα, για το οποίο είχαμε την τύχη να ενημερωθούμε από το διευθυντή του. Περάσαμε επίσης από την παλιά ελληνική συνοικία και επισκεφθήκαμε τα σπίτια που γεννήθηκαν και έζησαν ο ποιητής μας Ανδρέας Εμπειρίκος, ο επίσης συμπατριώτης μας συνθέτης Γιάννης Ξενάκης, καθώς και το μουσείο του ομογενή λογοτέχνη Παναίτ Ιστράτι, στενού φίλου του Νίκου Καζαντζάκη. Επιπλέον ξεχωριστής ομορφιάς τοποθεσία αποτελεί ο Δημοτικός Κήπος, ένα πάρκο που βρίσκεται πάνω από την όχθη του Δούναβη, με θέα στον ποταμό και στα Όρη Μάτσιν.
Ενθουσιασμό και συγκίνηση μας προκάλεσε η συνάντηση στη Δημοτική Βιβλιοθήκη με εκπροσώπους της ελληνικής και ρωσικής μειονότητας, που είχαν οργανώσει οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί από το ρουμανικό σχολείο. Ελληνικό και ρωσικό χορευτικό συγκρότημα από παιδιά χόρεψε για μας ενώ στο τέλος απολαύσαμε και ρουμανικούς χορούς .
Επιστρέψαμε γεμάτοι εικόνες και πολύ ευχαριστημένοι από την εκεί παραμονή μας ελπίζοντας οι δεσμοί φιλίας που δημιουργήσαμε να μείνουν διαχρονικοί.
Η επόμενη επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί στο Πόζναν της Πολωνίας στις 28 Νοεμβρίου με μαθητές μας αυτή τη φορά που θα έχουν την ευκαιρία να φιλοξενηθούν από οικογένειες παιδιών του εκεί σχολείου.
Η ελληνική παροικία στη Βραΐλα της Ρουμανίας
Όπως θα’ γινε αντιληπτό, η πόλη αυτή για μας τους Έλληνες είχε ιδιαίτερη σημασία καθώς ήταν πόλη με έντονη την παρουσία του ελληνικού στοιχείου. Η Βραΐλα είναι παραδουνάβια πόλη στη βορειοανατολική Βλαχία, κοντά στο Γαλάτσι. Η προνομιακή θέση της την κατέστησε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αξιόλογο ναυτιλιακό και εμπορικό κέντρο με πληθυσμό να φτάνει στους 56.000 περίπου με τους Έλληνες να αποτελούν το 10%.
Ο τομέας που κυρίως αναπτύχθηκε ήταν η αλευροβιομηχανία με κυρίαρχη την ελληνική παρουσία. Χαρακτηριστικά, από τους πέντε σύγχρονους μύλους της πόλης οι τέσσερις ήταν ελληνικοί, εκσυγχρονισμένοι με προσανατολισμό στις εξαγωγές. Στη Βραΐλα επίσης συστάθηκαν πολλοί ελληνικοί σύλλογοι, κυρίως φιλεκπαιδευτικοί και φιλανθρωπικοί ενώ λειτουργούσε ένα από τα πιο δραστήρια ελληνικά τυπογραφεία της Ρουμανίας. Η ελληνική εμπορική δραστηριότητα συνέχισε να παραμένει διόλου ευκαταφρόνητη έως και τις αρχές του 19ου αιώνα. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 1913,όταν σε μια επίσκεψή του ο Ελευθέριος Βενιζέλος αντικρίζοντας τα καράβια στο λιμάνι της πόλης με τις ελληνικές σημαίες είπε ότι «τόσα πολλά δεν είχε δει ούτε στο Πειραιά».
Την περίοδο 1950—1951 επέρχεται ο μαρασμός της ελληνικής παροικίας, όταν 50% περίπου των Ελλήνων θα προτιμήσει να εγκαταλείψει την πόλη εξαιτίας της αλλαγής του καθεστώτος. Σήμερα, η ελληνική κοινότητα αριθμεί 2.000 ομογενείς, τρίτης και τέταρτης γενιάς που προσπαθούν να κρατήσουν τα ελληνικά έθιμα και παραδόσεις. Μικρό δείγμα της συμβολής του Ελληνισμού στη Ρουμανία γενικά είναι η επιθυμία των νέων Ρουμάνων να μάθουν την ελληνική γλώσσα και ιστορία. Και η διάθεση των ρουμανικών πανεπιστημίων να στηρίξουν αυτήν την τάση δείχνει τη σημασία που έχει ο Ελληνικός πολιτισμός για την παράδοση και την κουλτούρα αυτής της χώρας.